Als je net begint met autorijden, kunnen kruispunten net doolhoven zijn. Maar geen zorgen – in dit artikel vertellen we je alles over de voorrangsregels op kruispunten. Of je nu een T-splitsing, rotonde of een ander type kruispunt oprijdt, na het lezen van deze blog weet je precies wat je moet doen.
Wat is een kruispunt precies?
Een kruispunt is een plek waar verschillende wegen elkaar kruisen. Er zijn twee soorten kruispunten: gelijkwaardige en ongelijkwaardige.
Gelijkwaardig kruispunt: Hier zijn geen verkeerslichten, borden of tekens die je helpen. De regel is simpel: verkeer van rechts gaat voor.
Ongelijkwaardig kruispunt: Dit soort kruispunten zijn meestal iets duidelijker. Hier geven borden, verkeerslichten of tekens aan wie er voorrang heeft.
Verschillende typen kruispunten
Viertakskruispunt
Dit is het klassieke kruispunt waar verkeer uit vier richtingen kan komen. Het ziet eruit als een + of x.
Rotonde
Een rotonde is een kruispunt waar bestuurders via een ronde vorm worden geleid. Een rotonde kan meer dan vier op- en afritten hebben. Meestal geldt: verkeer op de rotonde heeft voorrang. In uitzonderingsgevallen, zoals bij het Keizer Karelplein in Nijmegen, geldt dat verkeer van rechts voorrang heeft.
Drietakskruispunt (T-splitsing of Y-splitsing)
Dit type kruispunt lijkt op een T of een Y. Je hebt hier te maken met verkeer dat vanuit drie richtingen kan komen. Hoewel dit soort kruispunt misschien niet op een ‘normaal ’kruispunt lijkt, is het dus wel een kruispunt waar gewoon de standaardregels gelden.
Bajonetkruispunt en kwadrantkruispunt
Een bajonetkruispunt is een groot kruispunt waar twee T-splitsingen vlak na elkaar komen. Je rijdt hier een soort van S-vorm als je oversteekt.Â
Een kwadrantkruispunt heeft een extra verbindingsweg tussen de twee hoofdwegen. Hierdoor kan afslaand verkeer een soort van kortere route maken om verder te rijden. Een kwadrantkruispunt wordt vaak ingezet in drukke gebieden om de verkeersstroom te verbeteren.
Voorrangsplein
Een voorrangsplein combineert een standaardkruising met een rotonde. De hoofdweg heeft hier altijd voorrang.
Kruising verharde en onverharde wegen
Zo’n landweggetje met ineens een onverharde weg van rechts? Ook dit is een kruising, maar hier mag je het verkeer van rechts negeren: bestuurders op een onverharde weg verlenen altijd voorrang aan bestuurders op een verharde weg.
Wat is het verschil tussen een gelijkwaardig en ongelijkwaardig kruispunt?
We noemden het net al even: kruispunten zijn te verdelen in twee soorten: gelijkwaardig en ongelijkwaardig.Â
Gelijkwaardig kruispunt
Bij een gelijkwaardig kun je alle wegen als gelijke zien. Niemand heeft een joker of wordt achtergesteld, en de standaard voorrangsregels gelden hier gewoon.
Ongelijkwaardig kruispunt
Bij een ongelijkwaardig kruispunt zijn er bepaalde wegen die indicaties hebben gekregen (via borden, verkeerslichten of wegmarkeringen), waardoor ze juist wel of niet voorrang krijgen.Â
Soms lijken die tegenstrijdig, want wat nou als een politieagent zegt dat je moet stoppen, maar het stoplicht op groen staat? De volgorde van ‘luisteren naar de regels’ wordt bepaald door wie of wat de voorrangsregels uitdraagt:
1. Voorrangsvoertuigen met sirene en blauw licht gaan voor, ook al staat het licht op groen
2. Aanwijzingen van politie of verkeersregelaars hebben voorrang op verkeerslichten, borden en regels.
3. Verkeerslichten gaan voor op verkeersborden en -regels.Â
4. Verkeersborden langs de weg en/of verkeerstekens op de weg gaan voor op verkeersregels
5. Verkeersregels gelden als er geen andere aanwijzingen zijn.
Voorrangsregels bij een gelijkwaardig kruispunt
De voorrangsregels op een kruispunt kunnen soms wat verwarrend lijken, vooral als je net begint met autorijden. Nooit meer twijfelen wie er als eerste mag? We leggen ze eenvoudig uit:
De juiste volgorde van voorrang op een kruispunt: de 3 basisregels
Heb je te maken met een gelijkwaardige kruising? Dus waar er geen verkeersborden of -lichten zijn die iets anders aangeven. Dan zijn er drie basisregels voor voorrang:
Verkeer van rechts heeft voorrang
Dit is de belangrijkste regel op een gelijkwaardig kruispunt. Komt er iemand van rechts, dan moet jij stoppen. Uitzondering: verkeer op een verharde weg heeft voorrang op een onverharde weg.
Rechtdoor op dezelfde weg gaat voor
Rechtdoorgaand verkeer op dezelfde weg heeft voorrang op afslaand verkeer, ook fietsers en voetgangers. Dit geldt ook op een rotonde.
Korte bocht gaat voor lange bocht
Als je linksaf slaat, moet je tegemoetkomend verkeer dat naar rechts afslaat voor laten gaan. De korte bocht gaat voor de lange bocht. Trams zijn hierop een uitzondering; zij hebben vrijwel altijd voorrang.
Weet tot slot dat personen die zich moeilijk voortbewegen en blinden die lopen met een witte stok met een of meerdere rode ringen, altijd voorrang krijgen.
Ongelijkwaardige kruisingen, waar let je op?Â
Bij ongelijkwaardige kruispunten wordt voorrang geregeld door verkeerslichten, borden en tekens.
Verkeerslichten
Rood betekent stoppen, groen betekent gaan – duidelijker kan het niet.
Voorrangsborden en -tekens
Het bekendste bord is de omgekeerde driehoek (rode rand, witte binnenkant, het 'haaientandenbord'). Dit betekent dat je voorrang moet verlenen aan ander verkeer op het kruispunt. Verkeer op de andere wegen ziet vaak het voorrangsbord (gele ruit met witte rand), wat aangeeft dat zij voorrang hebben.
Voetgangers en fietsers op kruispunten
Voetgangers en fietsers hebben voorrang op een kruispunt, tenzij anders aangegeven. Naderen zij een zebrapad of een voorrangsfietspad? Dan moet je ze altijd voor laten gaan.
T-splitsing voorrang
Hoe zit het dan bij een T-splitsing? Laat je niet misleiden. Een T-splitsing zonder borden of tekens is gewoon een gelijkwaardig kruispunt. Hier gelden dezelfde basisregels voor voorrang.
Meer weten? Check deze video over kruispunten
Wil je meer leren over voorrang op een kruispunt? Bekijk onze video van Quincy waarin hij alles nog eens uitlegt. Hij geeft je verder nog een paar handige tips om zeker te weten dat je die lastige voorrangsregels op kruispunten snapt.Â
Wil je écht goed voorbereid de weg op? Leer je theorie-examen met Theorie Toppers en zorg ervoor dat je altijd veilig kunt rijden, ook bij kruispunten.
